Wąkrota azjatycka a problemy skórne. Jak działa i co warto o niej wiedzieć?

W poszukiwaniu substancji o dobroczynnych właściwościach dla skóry, coraz chętniej sięgamy po rozwiązania naturalne. Przemyślane kompozycje ekstraktów, olejów i maseł roślinnych, w połączeniu z recepturami opracowanymi w laboratoriach, bazujących na najświeższych zdobyczach kosmetologii, mogą one dawać fenomenalne efekty. Obok roślin rodzimych, mamy do dyspozycji całą gamę tych egzotycznych, typowych dla innych warunków klimatycznych. Należy do nich wąkrotka azjatycka. Jak stosowana jest wąkrotka azjatycka w kosmetykach? Jakie ma właściwości?

Wąkrotka azjatycka – co to jest?

Wąkrotka azjatycka to rodzaj roślin obejmujący ponad 30 gatunków. Występują one w strefie tropikalnej i subtropikalnej. Można ją spotkać w Ameryce Południowej i Środkowej, w Centralnej Afryce, na Madagaskarze, w Australii, a także w Azji: w Chinach, Indiach, Indonezji, Malezji, na Sri Lance. Do rozwoju roślina ta potrzebuje wysokiej wilgotności w połączeniu z intensywnym nasłonecznieniem, dlatego szczególnie upodobała sobie brzegi zbiorników wodnych oraz torfowiska. Nie stroni również od terenów górskich – spotykana jest nawet na wysokości 1900 m n.p.m., choć najczęściej występuje do poziomu 700 m n.p.m.

Nazwa łacińska wąkrotki azjatyckiej: Centella asiatica, pochodzi od dwóch słów. Centum oznacza liczbę sto i symbolizuje obfitość rośliny na stanowiskach, gdzie bywa ona znajdowana. Drugi człon nazwy odnosi się do kontynentu, na którym roślina występuje najobficiej. Oczywiście zanim jeszcze zachodni naukowcy wybrali dla wąkrotki azjatyckiej nazwę systematyczną, od dawna już posiadała ona swoje zwyczajowe imiona. Dlatego też często określamy ją mianem gotu kola. W języku syngaleskim (jednym z urzędowych Sri Lanki) człon „gotu” oznacza kielichowy kształt, podczas gdy „kola” to po prostu liść.

Roślina ta jest od tysięcy lat stosowana w medycynie ludowej na terenach, gdzie występuje najobficiej. Wykorzystywana bywa jej całość albo wyłącznie część nadziemna. W przypadku surowców o tak długotrwałej historii zastosowań, jak wąkrotka azjatycka, właściwości muszą wzbudzać zainteresowanie kosmetologów czy farmaceutów. W wielu przypadkach okazuje się, że przypisywane roślinie cechy nie znajdują potwierdzenia w jej składzie chemicznym czy w testach laboratoryjnych. Tymczasem wąkrotka azjatycka działanie rzeczywiście wykazuje – i to bardzo rozległe, dlatego też współcześnie robi ona karierę na całym świecie jako surowiec kosmetyczny.

Skład chemiczny, a co za tym idzie, właściwości gotu koli, uzależnione są od miejsca jej występowania. W odmianach afrykańskich dominuje kwas madekasowy (przyspieszający rozwój i regenerację tkanek) oraz silnie nawilżający kwas azjatykowy. W odmianach indyjskich przeważa posiadający właściwości przeciwzapalne i łagodzące madekasozyd. Wąkrotka azjatycka ze Sri Lanki zawiera centellozyd, normalizujący ciśnienie żylne. Największa obfitość gatunkowa wąkrotki azjatyskiej występuje natomiast w Indiach, gdzie każda z odmian charakteryzuje się nieco innymi właściwościami. Dodatkowo każdy typ rośliny gotu kola zawiera szereg innych dobroczynnych substancji, do których należą magnez, witaminy A, C, K oraz E, a także flawonoidy, terpeny i cukry. Dzięki takiemu bogactwu kosmetyk taki jak maść z wąkrotki azjatyckiej, opinie wśród użytkowników ma bardzo przychylne.

Jak działa wąkrotka azjatycka (gotu kola)?

Poszczególne kultury, w których znana jest wąkrotka azjatycka, niezależnie od siebie dochodziły do przekonania, iż gotu kolę cechują liczne właściwości prozdrowotne. Ogromne znaczenie przypisuje jej ajurweda – tradycyjna medycyna indyjska, której korzenie sięgają ponad 3000 lat wstecz. Warto przy tym wspomnieć, iż ajurweda nie należy do kategorii medycyny alternatywnej, ale jest uznawana za oficjalną naukę medyczną przez Światową Organizację Zdrowia. Zgodnie z ajurwedą, wąkrotce azjatyckiej przypisuje się właściwości odmładzające i upiększające. Zauważono, że wpływa ona pozytywnie na funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego – jej regularne stosowanie poprawia pamięć i wspiera w tłumieniu objawów depresyjnych oraz lękowych. Głównym zastosowaniem gotu koli w ajurwedzie jest jednak to związane z jej dobroczynnym wpływem na skórę. Od tysięcy lat aż do dziś znajduje się ona w składzie leków na egzemę, bielactwo, łuszczycę a nawet trąd. Pomocna jest również w stanach zapalnych dróg moczowych. Pomaga regulować ciśnienie krwi oraz poziom cukru. Przynosi ulgę a astmie, wspiera terapię anemii. W Indiach podaje się wąkrotkę azjatycką w przebiegu chorób układu pokarmowego – od biegunki, niestrawność i bóle brzucha, aż po czerwonkę. Jest ona również tradycyjnym składnikiem receptur na choroby przenoszone drogą płciową.

Ludowa medycyna chińska (również uznawana za oficjalną przez WHO), podobnie jak ajurweda, zaleca wąkrotkę azjatycką przy chorobach skórnych, a także przy problemach emocjonalnych (takich jak objawy depresyjne, obniżony nastrój, uczucie niepokoju). Ma ona wspierać organizm w trakcie długotrwałego wysiłku, powodującego wyczerpanie fizyczne i psychiczne. W Chinach gotu kola podawana jest także przy chorobach układu pokarmowego i moczowego, do zbijania gorączki oraz w trakcie walki z żółtaczką.

Indonezyjska medycyna ludowa także podkreśla znaczenie wąkrotki azjatyckiej dla pacjentów cierpiących na wrzody i stany zapalne żołądka oraz choroby wątroby, dróg żółciowych i dróg moczowych. Ma ona również wspierać organizm w walce z popularnymi chorobami wirusowymi, takimi jak grypa. Podobnie jak w innych medycynach lokalnych, także i w Indonezji dostrzeżono zbawienny wpływ gotu koli na skórę, dlatego zawierający roślinę wąkrotka azjatycka krem cieszy się tam popularnością od bardzo dawna.

Wąkrotka azjatycka – właściwości

W ostatnich latach szczególnego znaczenia nabrała wąkrotka azjatycka w kosmetyce. Tonik z wąkrotki azjatyckiej czy krem z wąkrotki azjatyckiej opinie mają bardzo dobre, zarówno wśród użytkowników, jaki wśród kosmetologów oraz farmaceutów. Liczne badania potwierdzają to, co medycyny ludowe świata wiedziały już od wieków: gotu kola przyczynia się znacznie do uzyskania i zachowania zdrowej, odżywionej, promiennej, pięknej skóry.

Wąkrotka azjatycka wykazuje silne działanie przeciwzapalne. Już na poziomie komórkowym hamuje niekorzystne procesy i nie dopuszcza do rozwijania się zakażeń. Ma również właściwości antybakteryjne, co jest szczególnie istotne dla osób z cerą trądzikową. W przebiegu trądziku to właśnie patologiczne namnażanie się bakterii na powierzchni skóry może prowadzić do powstawania zmian ropnych, a w konsekwencji nawet do szpecących blizn. Gotu kola zabija bakterie, co stanowi doskonały wstęp do pielęgnacji nawet problematycznej cery.

Z kolei w przypadku osób, które chcą jak najdłużej zachować młody wygląd skóry, najbardziej liczą się antyoksydacyjne właściwości wąkrotki azjatyckiej. Stres oksydacyjny powoduje, że komórki tracą zdolność do odpowiednio szybkiej detoksykacji, przez co dochodzi do upośledzenia ich funkcjonowania, niemożności regenerowania się i w efekcie do obumierania. Proces ten jest naturalny i przyspiesza z wiekiem, ale gotu kola pomaga skutecznie go spowalniać, dzięki czemu młodą skórą możemy cieszyć się znacznie dłużej – i to bez konieczności stosowania inwazyjnych i drogich zabiegów z zakresu medycyny estetycznej.

Właściwości regeneracyjne wąkrotki azjatyckiej przyspieszają gojenie się ran. Oznacza to, że skaleczona, uszkodzona skóra szybciej powraca do stanu równowagi a czas, kiedy tkanki wyeksponowane są na działanie szkodliwych czynników zewnętrznych, jest znacznie krótszy. Jednocześnie gotu kola nie przyczynia się do powstawania zbliznowaceń, ponieważ ułatwia zachodzenie naturalnego i pożądanego procesu rychłozrostu (czyli zamykania się brzegów niewielkich skaleczeń) lub ziarninowania (czyli wypełniania ubytku w skórze nową, unaczynioną tkanką w przypadku ran głębszych).

Do licznych właściwości wąkrotki azjatyckiej zaliczamy również przyspieszanie syntezy kolagenu, czyli białka stanowiącego główny składnik substancji międzykomórkowej. To m.in. od ilości kolagenu zależy elastyczność naszej skóry. Z wiekiem naturalne jest zanikanie kolagenu, przez co skóra robi się obwisła, sucha i podatna na powstawanie zmarszczek. Gotu kola nie zatrzyma czasu, ale jest w stanie efektywnie stymulować produkcję kolagenu w tkankach, przez co dłużej zachowują one prawidłową strukturę i wolniej ulegają degeneracji.

Gotu kola – wąkrotka azjatycka – zastosowanie w kosmetykach

Nie jest zaskakującym, że w przypadku rośliny tak pożytecznej jak wąkrotka azjatycka, właściwości w kosmetyce obejmują przygotowanie receptur licznych kosmetyków, wykazujących pozytywne działanie na skórę z różnymi problemami. Warto przy tym pamiętać, że nie zawsze jej występowanie w produkcie będzie widoczne na pierwszy rzut oka. Najlepiej poszukać jej w składzie INCI – czyli w informacji o zawartości specyfiku, bazującej na nazewnictwie międzynarodowym.

Ekstrakt z gotu koli widoczny będzie pod nazwą Centella Asiatica Extract. Woda z liści rośliny kryje się pod hasłem Centella Asiatica Leaf Water. Jeśli wykorzystano tylko poszczególne substancje z całej rośliny, będą one wyszczególnione osobno (np. Asiaticoside, Madecassoside, Asiatic Acid, Madecassic Acid). Dodatkowo szukaj na opakowaniu nazwy łacińskiej lub nazw zwyczajowych rośliny. Poza gotu kola, funkcjonują także określenia trawa tygrysia oraz cica.

W dobrych drogeriach znajdziesz liczne kosmetyki do twarzy zawierające roślinę wąkrotka azjatycka: serum, toniki, maski, kremy na dzień i na noc oraz pod oczy, a nawet plasterki na wypryski. Wszystkie charakteryzują się podobnymi właściwościami, wynikającymi ze specyfiki gotu koli.

Na jakie problemy skórne może pomóc wąkrotka azjatycka?

Ze względu na zawarte substancje aktywne, których skuteczność tysiące lat temu dostrzeżono w Indiach, Chinach czy w Indonezji, wąkrotka azjatycka stanowi wsparcie dla skóry zmagającej się z różnego typu problemami.

Działanie przeciwzapalne, aktybakteryjne i regenerujące to dokładnie to, czego potrzebuje cera trądzikowa i łojotokowa. Właściwości łagodzące i kojące pomogą w trosce o cerę delikatną, naczynkową, ze skłonnością do występowania zaczerwienień i przebarwień. Moc gotu kola jest tak duża, że jej zastosowanie w pierwszej fazie powstawania rozstępów (gdy są one jeszcze wyraźnie widoczne, różowo-fioletowe), umożliwi ich wygojenie w znacznym stopniu. Wąkrotka azjatycka poratuje nas także wówczas, gdy zbyt dużo czasu spędziliśmy na słońcu, przez co doszło do przesuszenia a nawet poparzenia skóry. Stymulacja kolagenu jest natomiast przydatna w przypadku osób, które jak najdłużej chcą zachować elastyczną, promienną skórę o młodym wyglądzie.

Wąkrotka azjatycka – podsumowanie

W odniesieniu do niemal cudownego składnika, jakim jest wąkrotka azjatycka, cena kosmetyków może być zaskakująca. Za kosmetyk wystarczający na kilka tygodni zapłacimy od kilkudziesięciu do powyżej 100 zł. Wydatek zwróci się w postaci zdrowej, świeżej, pięknej skóry. 

Zdrowa skóra jest efektem prawidłowego postępowania na wielu obszarach naszego życia. Kluczowe znaczenie ma tutaj odpowiednia pielęgnacja. Użytkując zawierające w swoim składzie dobroczynne rośliny (takie jak wąkrotka azjatycka) kosmetyki, przyczyniamy się do jej odżywienia, odbudowania, poprawy elastyczności i zwiększenia odporności na szkodliwe czynniki zewnętrzne. Warto jednak pamiętać, że nawet krem z wąkrotki azjatyckiej nie będzie w pełni skuteczny, jeśli zaniedbamy inne obszary. O stanie skóry decyduje w dużym stopniu również prawidłowa dieta. Najbardziej szkodliwe są produkty wysokoprzetworzone oraz słodycze, zakwaszające organizm i przyczyniające się do rozwoju grzybic, osłabiające układ odpornościowy. W przypadku części osób występuje nadwrażliwość na nabiał czy na ostre przyprawy. Istotna jest obserwacja skóry w kontekście spożywanych posiłków i eliminacja tych produktów, które nam nie sprzyjają. Niezbędna jest także codzienna dawka ruchu, stymulująca układ immunologiczny, krwionośny i trawienny. O zdrowej skórze możemy zapomnieć także wtedy, gdy regularnie doświadczamy stresu oraz deficytu snu.